Mazury a powstanie styczniowe. W 152 rocznicę wybuchu

Dwudziestego drugiego stycznia 1863 roku, wybuchło w Królestwie Polskim powstanie skierowane przeciw rosyjskiemu zaborcy. Było ono największym wysiłkiem zbrojnym Polaków w XIX wieku. W  tej klasycznej wojnie partyzanckiej stoczonych zostało prawie 1200 bitew i potyczek. Walki zakończyły się jesienią 1864 roku.
Warto pamiętać, że Mazury, a także inne części Prus Wschodnich, odegrały podczas powstania 1863 roku istotną rolę w niesieniu pomocy dla północnej części Królestwa i Litwy. Szło tędy zaopatrzenie w broń, w Królewcu stworzono ośrodek wydawniczy (pismo „Głos z Litwy” wydawane w Królewcu), w mazurskich wioskach i miasteczkach przechowywano powstańców, stąd organizowano nawet wyprawy zbrojne na teren zaboru rosyjskiego.
Udział w organizacji dostaw broni dla walczących miał m.in. Wojciech Kętrzyński. We wrześniu 1863 roku został on aresztowany we wsi Jaroty (dzisiaj dzielnica Olsztyna) i uwięziony w Górnej Bramie w Olsztynie. Początkowo uwolniony od zarzutów, został ponownie aresztowany i skazany w procesie w Berlinie na rok więzienia w twierdzy kłodzkiej.
Jak zauważyła Barbara Gronowska* postawa Mazurów i Warmiaków wobec powstania przechodziła różne fazy. W pierwszym okresie była raczej wyczekująca i bierna, niemniej powstaniu przychylna. Pod wpływem pobytu powstańców,